Oerbos Hooidelta

Nawoord en woord van dank Het natuurlijke landschap van de IJsseldelta is in de loop van de duizenden jaren door de arbeid van vele mensenhanden veranderd in een uitgekiend en uitgetekend cultuurlandschap. Zee werd land, veen werd zand en bos werd weide en hooiland. Door steeds weer technologische innovaties op het gebied van waterbeheer en de mechanisatie van de landbouw vanaf de jaren ’20 van de twintigste eeuw raakte het ontginningsproces in een stroomversnelling, en konden ook de minst rendabele en meest drassige stukken land in cultuur gebracht worden. Daarbij is veel natuurschoon verloren gegaan. In de afgelopen 60 jaar zagen we een groot deel van het extensief beheerde hooiland met haar rijke biodiversiteit veranderen in een monocultuur van Engels raaigras. Het geraas van broedende vogels in het voorjaar verstomde op veel plekken en maakte plaats voor het geluid van ronkende traktormotoren. Met de vogels, de greppels en de kruidenrijke grasmat verdween ook een groot deel van de boeren en daarmee de hooicultuur van de IJsseldelta. Het boerenbedrijf veranderde van kleinschalig naar grootschalig met een intensieve bedrijfsvoering. We zijn op een punt aanbeland dat verdere intensivering van het boerenbedrijf ter discussie is komen te staan. Aan welke waarden van het landschap gaan we in de komende jaren prioriteiten stellen? Blijven we het landschap voornamelijk zien als een gebied waar volgens de wetten van de economie zoveel mogelijk geproduceerd moet worden tegen zo laag mogelijke kosten, of gaan we meer ruimte bieden aan andere waarden van het landschap als biodiversiteit, schoonheid, cultuurhistorie en toerisme? “Van oerbos tot hooiland” sorteert alvast voor op het laatste scenario. We hopen dat de resultaten van het onderzoek ingezet gaan worden voor het ontwikkelen van culturele activiteiten en toeristische producten, en dat het boeiende verhaal van de IJsseldelta als enige zoetwaterdelta en hooicentrum van Nederland verder verteld en ontwikkeld gaat worden. Graag bedanken de auteurs Adriaan Velsink, Tiem van Dalfsen, Tobias Praamsma en Theo Spek voor hun kritische blik. Marijke Molema, Piet Bremer, Jan Bruins, Bertus van der Kolk, Harm Moed, Truida Moraal-Groen, Arie en Alie Kronenberg, Egbert Hoekman,

Geuje van der Linde, Minie Buit, Jan Taco te Gussinklo, Rennie Oosterveld en Bea en Jenny Roo worden bedankt voor het delen van hun waardevolle kennis over de geschiedenis en ecologie van het gebied.

166