Oerbos Hooidelta

Van laagveenvlakte tot polder Mastenbroek Voordat de ontginning van het veenmoeras tussen de IJssel en het Zwartewater in gang kon worden gezet moest er eerst een machtig kasteel verwoest worden. Dit kasteel behoorde tot de heer Zweder van Voorst. Hij was in het jaar 1362 in een oorlog verwikkeld geraakt met Jan van Arkel, Bisschop van Utrecht en vanuit die titel tevens landsheer van het Oversticht, het tegenwoordige Overijssel. De bisschop werd gesteund door de steden Zwolle, Deventer en Kampen dankzij een verbond dat de bisschop in 1352 had gesloten met deze steden. Voor Zweder van Voorst liep het gewapende conflict slecht af; hij overleefde de oorlog niet en zijn kasteel werd met de grond gelijk gemaakt. In het vredesverdrag dat in juni 1363 werd opgemaakt werd mede bepaald dat de tot dan toe nog onverdeelde en gemeenschappelijke wildernis tussen de IJssel en het Zwartewater (de huidige polder Mastenbroek) in slagen zou worden verdeeld. Daarvoor werd ook een termijn afgesproken: vóór 11 november 1365 moest de klus geklaard zijn, althans op papier. 80 Was de aanvang van de ontginning van het veen tussen de IJssel en het Zwartewater rijkelijk laat in vergelijking met andere veenontginningen in Nederland, de hoofdindeling van de nieuwe polder in rechte hoeken was voor die tijd uniek. Én bijzonder, wanneer je bedenkt dat de toenmalige landmeters nog niet konden beschikken over het systeem van driehoeksmeting. Landmeter Frederich Stovvenen tekende het plan van de wegen en de waterlopen. Voor de oriëntatie was de landmeter aangewezen op vaste herkenningspunten als het rivierduin van Oosterholt en de kerktoren van Hasselt. Tussen beide hoogtes trok hij een lijn van 2000 Sallandse roeden. Dat komt overeen met een lengte van negen kilometer. Precies in het midden van deze lijn werd de eveneens ruim negen kilometer lange lijn werd een lijn ingetekend waarlangs de Oude Wetering zou worden gegraven.

Fig. 38. Geromantiseerde tekening van het kasteel Voorst. Bron: Wikicommons.

80 Van der Pas & Zeiler 1995, 37.

46