Oerbos Hooidelta

Langs de oevers van Het Zwartewater en dwars door de Oldematen

Het Zwartewater stroomt vanaf de historische kern van Zwolle over een lengte van 20 km langs vlakke uiterwaarden en opbollende rivierduinen, om vlak boven Genemuiden uit te monden in het Zwarte Meer. Vanaf het water laat het rivierenlandschap zich het beste schetsen, dus laten we gaan varen. In de binnenstad van Zwolle stappen we in een Canadese kano met twee peddels die voor ons klaarligt in de Thorbeckegracht (1). Vanaf daar laten we ons meevoeren door het traag stromende water van het Zwartewater dat ons via de

Hoofdkenmerken Zwartewater: open landschap, dijken, kolken, buitendijkse gronden, rivierduinen, oeverwallen, opstrekkende verkaveling vanuit het Zwartewater, onregelmatige verkaveling ter hoogte van zijtakken van het Zwartewater. Oldematen: Slagenlandschap, opstrekkende veenverkaveling met zijdwendes, leidijken en maatsloten. Petgaten, legakkers, strengen, singels. Smalle percelen uitsluitend als weiland en hooiland in gebruik.

naoorlogse wijken Holtenbroek en Stadshagen naar het open rivierenlandschap brengt, maar niet voordat we aan onze rechterhand eerst het Westerveldse Bos aan ons voorbij hebben laten gaan. Voorbij dit bos opent de wereld zich. Hier en daar peddelen we langs een rietveldje. De schietwilgen die er spontaan uit de grond zijn ontsproten ontnemen het zicht op het landschap daarachter, evenals de aangeplante wilgen langs de Mastenbroekdijk aan onze linkerhand, met daarachter - weinig verrassend - de Polder Mastenbroek. Buitendijks land De uiterwaarden langs het Zwartewater beslaan in totaal een oppervlakte van zo’n 800 hectare. Het zijn vlakke graslandpercelen met daartussen kaarsrechte sloten die in een nagenoeg haakse hoek aansluiting vinden op het brede rivierwater. Voor weidevogels zijn de minder intensief beheerde uiterwaarden uitermate interessant. In de greppels broeden onder meer talrijke grutto’s en tureluurs. Hooilanden leverden dus meer dan alleen hooi: De natte landen brachten in het verleden grote aantallen weidevogels voort. Weidevogels als product van het hooiland dus. Met het hooi verdween in de twintigste eeuw ook een groot aantal van de weidevogels uit de IJsseldelta.

Fig. 3. Het Zwartewater gezien vanaf de westelijke oever ter hoogte van Cellemuiden. Foto: Jeroen Wiersma.

9